R/C Helikopter Modelciliğine Başlarken/4

7- PITCH CURVE (PAL AÇISI) AYARLARI ve KONTROLÜ:

Model helikopterin önemli ayarlarından birisi ana rotor palinin açı ayarıdır ve gerek montaj aşamasında ve gerekse de uçuş dönemlerinde sürekli kontrolünün yapılması gereklidir. Sizlere Radyo kontrol sistemleri bölümünde bahsetmiş olduğum gibi, Radyo kontrollü model helikopter kullanımında günümüz teknolojisinde üretilen Digital helikopter cihazları kullanımı ile bu tip ayarlar ve programlar kolaylıkla yapılabilmektedir. Bu yüzden model uçak radyo kontrol sistemleri yerine içerisinde model helikopter menülerininde olduğu bu tip cihazlar kullanmak zorundayız.
Öncelikle yeni başlayan modelcilerin akrobasi ayarı (programı) denilen diğer menülere acil ihtiyaçları yoktur. Uzun süre hover uçuşu yapacaklarından bu tip ayarları uçuş tecrübelerinin gelişip akrobasi denemelerine başladıkları dönemlerde yapmalarını önermekteyiz. Model helikopter ayarlarında throttle curve ve pitch curve ayarlarının düzgün ve birbirleri ile orantılı ayarlanması çok önemlidir. Bu ayarların düzgün olması; ana rotor disk devrinin her konumda sabit olarak dönmesini ve size performanslı bir uçuş imkanının sağlanmasına yarayacaktır. Bu ayar için model mağazalarından temin edebileceğiniz (pitch gauge) pitch açı ölçer cihazı ile yapılacaktır. Servo atışlarınızı ayarlayan ATV programından tüm servoların atış miktarlarını maksimum atışa getiriniz ve pitch açı ölçer cihazı palin üzerine takarak aşağıdaki tabloda belirtilen açılarda atışının olmasını sağlayacak şekilde ayar yapınız.

Uçuş modu Uçuş Tipi Düşük açı (low stick) Hover açısı (half stick) Yüksek açı (high stick)
N Hover ‘da - 2 + 5 +10
1 Akrobasi - 5 + 5 + 9
2 3 D - 10 0 + 10
H Otorotasyon - 5 + 5 + 13

3 D Uçuşu

Yukarıda belirtilen açılardan daha fazla açı kullanıldığında motorunuza gerektiğinden fazla yük bineceğinden uçuş performansınız ve ana rotor disk devriniz düşerek sizlere tehlikeli durumlar yaşatabilir. Ayrıca motorunuzun gücü üzerinde kullanımından dolayı yıpranması ve stop etme riski daha fazla olacaktır. Bu ayarları zaman içerisinde tekrar kontrol ederek ve kendi uçuş tarzınıza göre hover noktalarını ayarlı***** size en uygun ideal ayarı bulacaksınız.

8- KARŞILAŞABİLECEĞİNİZ SORUNLAR ve BAKIM:

Sizlere bu bölümde model helikopter uçuşunda karşılaşabileceğiniz genel sorunlardan bahsederek kolay çözümler getirmek istemekteyim. Model helikopter bir çok mekanik parçanın yüksek devirlerde dönerek uçurulan ve basit nedenlerden bile sorun yaşayabileceğiniz bir modelcilik dalıdır. Bu nedenle yaşadığımız ve bilinen bazı sorunları sizlerin dikkatine sunarak çözümlere getirmeye çalışmaktayım. Öncelikle yeni yapılan bir model helikopter kitinin ilk uçuşlarında yaşayabileceğiniz en büyük sorun istenmeyen ve radyo kontrol sisteminizin tüm parçaları ve helikopterin mekaniğine büyük zararlar verebilecek sorun : VİBRASYON ‘dur. Buna neden olabilecek çok farklı sebepler olabilir; iyi sıkılmamış veya gevşemiş olan bir mekanik parça veya dengesiz pal kullanımı eğrilmiş miller v.b. olabilir.
Öncelikle dikkat ederek kontrol etmeniz gereken ilk faktör; kit ile birlikte gelen veya daha sonra sizin alıp kullanmaya çalıştığınız pal olarak bilinen ana pervane olabilir. Günümüz teknolojisine bağlı olarak çok farklı malzemelerden üretilen paller mevcuttur. Bunlar en basiti ile ahşap(ağaç) paller , fiber malzemeden üretilen paller, fiber+ karbon malzemeden üretilen kompozit paller , sırf karbon malzemeden üretilen kompozit pallerdir. Ahşap dışında kalan tüm paller üretici firmalar tarafından elde üretilerek özenle dengelendirirlip piyasa sunulmuştur fakat buna rağmen elde olmayan nedenlerden dolayı bazen yüksek fiyatlar ödeyerek sahip olduğumuz bu pallerde bile densizlik sorunu yaşamaktayız. Özellikle kitlerden çıkan ahşap pallerde ise bu sorunu çok daha fazla yaşamaktayız. Modelimizi uçuşa götürmeden önce pallerin birbirlerine göre dengesinin tam olup olmadığını mutlaka kontrol etmemiz lazımdır. Bunun için model helikopter marketinde satılan ve ülkemizdeki model mağazalarından temin edebileceğiniz pal dengeleme aletleri sizlere yardımcı olacaktır. Bu malzemenin bulunmaması durumunda daha basit ve kolay çözüm olarak sizlere önereceğim yöntemler ise 2 pali ana bağlantı noktalarından uzun bir vida ile tam düz olarak sabitledikten sonra 2 bardak arasına bu vida boşta rahatça hareket edebilecek şekilde koyunuz. Eğer herhangi bir pal diğerine göre daha ağır ise karşısındaki palin uç kısmına tam denegeleyecek ağırlıkta bir bant koyarak dengeleyiniz.

Diğer kontrol etmeniz gereken nokta ise 2 palin birbirlerine göre ağırlık merkezlerinin eşit olmasıdır bunu masanın kenarında denegede duracak şekilde bir pali koyup diğerininde aynı eşit uzaklıkta olmasını sağlamanızdır. Bunun için yine plastik bantı ağırlık olarak kullanabilirsiniz. Dengelenmesi yapılmamış olan ana paller helikopterin vibrasyon yapmasının en ana nedenidir. Öncelikle bunun kontrol ettikten sonra eğer hala vibrasyon sorununuz varsa diğer sebepler araştırılmalıdır. Burada ilk akla gelen sebep hasarlanmış veya eğrilmiş miller olacaktır. Bunlar ana mil , 2 pali birleştiren ara mil veya bazen modeli taşırken sağa sola çarpmamızla bile eğilebilen arka kuyruk mili olabilir.Bunların hiç birini düzeltmeye kalkmadan gerektiğinde yenisi ile değiştirmeniz gerekmektedir.

Sizlere karşılaşabileceğiniz diğer bir sorun olarak 2 ana pal pervanesinin dönüş esnasında meydana getirdikleri rotor diskinde birbirlerine göre farklı yükseklikte dönmesi ile meydana gelen vibrasyonu ki buna TRACKING denmektedir. Bu ayar için yapılması gereken tek yöntem pallerin ucuna eşit ağırlıkta (dengelerini bozmayacak şekilde) farklı renklerde bant yapıştırarak modelin hoverda veya yerde palinin hızlı dönüşü esnasında kontrol etmemiz gerekmektedir. Yandan bakıldığında aşağıdaki şemada gösterildiği gibi rotor diskinin ucunda birden fazla çizgi görülürse bu rotor disk pallerinin farklı yükseklikte döndüğü anlamına gelir ve vibrasyona neden olur. Bu sorunu çözmek için ana pal tutucularını harekete geçiren kolların yüksekliğini ayarlayarak birbirine eşit duruma getirmeniz lazımdır. Tekrar aynı denemeyi yapıp aynı şekilde kontrol ederek sorunu çözebilirsiniz.

Diğer bir sorun ise model helikopter yerden havalanınca kuyruk sağa sola istem dişi kendiliğinden sallama yaparsa bunun en büyük nedeni gyro hassasiyet ayarınızın çok olmasından dolayı olabilir. Bu sorunu gidermek için gyro hassasiyet ayarınızı düşürerek tekrar denemeniz ve ideal ayarı bulmanız gerekmektedir. Gyro hassasiyet ayarının fazla olması kuyruk servonuzun yanmasına neden olabilir. Bu nedenle bu konuya gereken önemi göstermeniz gerekmektedir.
Gyro konusunda önem göstermeniz başka bir sorunda gyro sensörünün monte edilme şekli genellikle çift tarafı yapışkan olan bant ile yapılmaktadır. Zamanla bu bant özelliğini kaybedebilir ve uçuş anında gyro sensörünüzün yerinden çıkması size kırım yaşatacak önemli bir nedendir. Bu sebeple yapacağınız kontrollerde bu konuya özen gösteriniz. Ayrıca gyro sisteminin çalışmasında ısı faktörü önemli olup; modelinizi kişin uçuşa getirdiğiniz zaman arabadan çıkarıldıktan sonra en az 15 dakika ortam ısısına adapte olmasını bekledikten sonra uçuşa başlamanız üretici firmalar tarafından önerilmektedir.
Genel bakım konusunda ise sizlere aşağıda sıra ile önereceğim kontrollerin yapılması kırım yaşamamanız konusunda önemlidir;

• MOTOR:
Her uçuştan sonra modelinizi arabanıza koymadan önce; deposunda kalan tüm yakıtı tamamen boşaltınız ve tekrar rölantide çalıştırmayı deneyerek motor içinde kalan yakıtıda yakmasını sağlayınız. Uzun süreli bekleme dönemlerinde (kış , tatil v.b.) motorunuza AFTER RUN olarak bilinen koyucu yağ ile yağlayınız.Bu motorunuzu korozyona karşı koruyucu olacaktır.

• KUYRUK SİSTEMİ:
Model helikopterinizin kuyruğunu harekete geçiren sistemin kontrolünü sürekli yapınız.Eğer Belt drive denilen kayışın sıkılığına bakınız.Eğer tel veya tüp drive sistem ise gevşeme olup olmadığına bakınız.
• VİDA ve SOMUNLAR:
Mekaniği oluşturan ve tüm parçaları bağlayan vida ve somunları her 2 haftada bir kontrol ederek meydana gelen vibrasyon gibi faktörlerden gevşemelerine engel olmaya çalışınız. Bilindiği üzere yüksek devir ve güçler altında çalışan mekanikte bu tip gevşemeler sürekli olabilecektir.
• BATARYA:
Alıcı bataryanızı sürekli kontrol ediniz, batarya arızası nedeni ile kontrolden çıkacak bir model helikopter tehlikeli bir kırım yaşamanıza neden olacaktır. Radyo kontrol sistemleri kısmında sizlere bahsettiğim uçuş sürelerine ve gerektiğinde pistte hızlı şarj konusuna önem veriniz. Model mağazalarından satın alabileceğiniz ve model helikopterinizin üzerine monte ederek uçuş pistinde alıcı bataryanızın durumunu gösteren elektronik göstergelerden kullanmanız bu konuda sizlere özellikle önerilmektedir.